Жұмыс тәжірибесінен. «Сәндік-қолданбалы шығармашылықта дарынды балалармен жұмыс жүргізу».

Жұмыс тәжірибесінен. «Сәндік-қолданбалы шығармашылықта дарынды балалармен жұмыс жүргізу».

 2 слайд. Әр адам – дарынды. Оның жетістікке жетуі, оның дарыны анықталуы, ата-аналар мен біздің, педагогтардың қолдауымызға, дарынын одан әрі дамытуымызға байланысты.  Оның мәдениет әлеміне енуін және қазіргі әлемде өмір сүруге бейімделуін қамтамасыз ететін тұлғаны дамытудың әмбебап тетігі – шығармашылық.

Адамның шығармашылық қызметі, әдетте, мектеп жылдарында қалыптасатын қабілеттерге байланысты. Бұл баланың даралығын, оның талантын, ақыл-ой және физикалық қабілеттерін дамытуды ынталандырады, білімді тереңдету құралы ретінде қызмет етеді.

Бала дамитын ортаны жобалай отырып, біз қиялды дамыту әдістерін қолдана отырып, ойын арқылы шығармашылықтың белгілі бір түріне бейімділікті көрсетуге мүмкіндік береміз.

Дарынды балалармен жұмыс әрдайым жақын даму аймағында құрылады, яғни мұғалімнің тапсырмалары әрқашан балалар орындай алатыннан бір қадам қиын, сондықтан балалардың білім беру шекараларын кеңейту қажеттілігі туындайды.

3,4 слайд.  Қосымша білім беру шығармашылық жоспардың озық тапсырмалары болатын жеке білім беру маршруттарын әзірлеу арқылы оқу процесін ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Балаларды зерттеу жұмыстарына қосамын. Әдетте, дарынды балалар кез-келген салаға қызығушылық танытады. Олар өздерінен үлкен нәрсеге ұмтылады, өздерінің идеялары мен тілектері көп болады. Педагогтардың міндеті – оларға қолдау көрсету және өздерін көрсетуіне көмектесу.

Дарынды баламен жеке оқу қызметі білім алушылардың барлық тобының жұмысы кезінде жүзеге асырылады. Күнтізбелік-тақырыптық жоспарлауда (жұмыс бағдарламасында) нақты білім алушының дарындылығын ескере отырып, жеке қызметтің түрін (нысанын) және оны орындау уақытын айқындаймын. Жеке күнтізбелік-тақырыптық жоспарлау білім алушының жұмысын оның жеке мүмкіндіктері мен санитарлық-гигиеналық нормаларын ескере отырып, білім беру бағдарламасының оқу жоспарына сәйкес уақыт бойынша бөледі. Регламентті, жеке жұмыстың мазмұнын анықтаймын. Жағдай жасаймын, әр балаға өзінің белсенділігі мен шығармашылығын көрсетуге мүмкіндік беретін оқыту әдістерін таңдаймын.

5 слайд. Сәндік - қолданбалы шығармашылықпен айналысу көркемдік талғамға, байқау қабілетіне, басты, сипаттамалық ерекшелікке тәрбиелейді, қарап қана қоймай, көруге де үйретеді. Материалдармен жұмыс табандылыққа тәрбиелейді, баланың еңбек дағдылары мен қабілеттерін, саусақ бұлшықеттерін, қолдың ептілігін дамытады.

 6,7,8,9 слайды. Жеке оқу жоспары бойынша оқытудың тиімділігін мен келесі өлшемшарттар бойынша қадағалаймын:

Дарынды балалардың байқауларға, көрмелерге және басқа да іс-шараларға қатысуы (саны мен сапасы); мәдени-көпшілік іс-шараларға қатысуы.

"Бастау" үйірмесінің бағдарламасын іске асыру барысында бақылау және сауалнама әдістерінің көмегімен білім алушылардың көркемдік талғамы мен шығармашылық дамуының даму деңгейі бақыланды:

- өз бұйымдарын безендіруде, кескіндемеде, түрлі-түсті бояуда елестету мен бай қиялдың жұмысында көрініс табуы;

- жұмысты соңғы нәтижеге дейін жеткізу, еңбекқорлық;

- педагогтен, ата-анадан, өзінің құрдастарынан жұмысына жақсы баға алуға ұмтылу.

10,11,12,13 слайдтар. Жұмыста балалар СҚӨ тілін, шығарманы жасау технологияларын, тұтас алғанда – көркемдік талғамды  түсінетінін көрсетулері тиіс. Оқыту барысында сабақтың түрлі формалары қолданылды: виртуалды экскурсия, көрмелерге бару, балалардың жұмыстарының экспозициясын ұйымдастыру, суретшілермен, шеберлермен кездесу-сұхбаттасулар, мұның барлығы оқушылардың СҚӨ өнеріне деген қызығушылықтарын арттыруға, білімдеріне эмоционалды түс беруге, әлемге деген эмоционалды-құнды көзқарастарын қалыптастыруға мүмкіндік берді.  Шығармашылық сипаттағы тапсырмалар сәндік шығарманың көркемдік бейнесін жасау процесінде алынған білімді, дағдыларды, дағдыларды қолдануға бағытталған және экспрессивтілік құралдарын, ою-өрнек салу принциптерін іздеуді және қолдануды, ою-өрнек пен көлемдік-пластикалық композицияның әртүрлі нұсқаларын әзірлеуді қамтиды. 

Менің үйірмемде әртүрлі жастағы мектеп оқушылары айналысады. Маған оқуға түсе отырып, олар алдын ала іріктеуден өтпейді. Мен барлығын қабылдаймын, ең басты шарт – баланың ынтасының болуы. Оқытудың барлық кезеңі бойына сабаққа деген қызығушылық бәсеңдемейді.

14 слайд. Жеке тұлғаның бейімділігі мен бейінін анықтау мақсатында оқушыларға сауалнама жүргізілді, оның барысында үйірмеге қатысушылардың қабілеттері мен мүдделері анықталды.

ТҰЛҒАНЫҢ БЕЙІМДІЛІГІ МЕН БЕЙІНІН ДИАГНОСТИКАЛАУ  (В.П. Симонов бойынша)

Осылайша, деректерді талдаудан респонденттердің 5%—ы «Адам – Көркем образ» жүйесінде жұмыс істеу үшін айқын бейімділіктерге (қабілеттерге) және 60% - ы жақсы айқындалған бейімділіктерге ие екендігі көрінеді және бұл тұлғаның бейіні мен бейімділігі қазірдің өзінде қалыптасқан және айқын көрінеді деп айтуға болады. Қалған нәтижелер орташа және әлсіз анықталған бейімділіктер туралы айтады, респонденттердің 10%-да «Адам – көркем образ» жүйесінде бейімділік жоқ.

Көрсеткіштердің жетінші, бақылау тобы, оң жауаптардың болуы қызығушылықтың қалыптаспағанын және бейімділіктің нашар диагноз қойылғанын көрсетеді.

Респонденттердің 15%-нда 75%-ға ашылған және бейіндері мен бейімділіктері іске асырылуда, 85%-да толық қалыптасқан деуге болады және тұлғаның  әлеуеттік мүмкіндіктері іске асырылуда.

15 слайд. Сонымен қатар анағұрлым дайындалған және қызығушылығы бар  дарынды балаларды анықтау әрі дамыту үшін жұмыстың келесі түрлерін қолданамын:

• Сабақ барысындағы бақылаулар;
• Ішкі конкурстық қозғалысқа және сәндік – қолданбалы өнердің Интернет-жобаларына (конкурстарына), көрмелерге, көркемөнерпаздар байқауына қатысу;
•  Көркем-эстетикалық бөлім онкүндігінің аясында пән бойынша сыныптан тыс іс-шаралар өткізу.

Ал, Сіздер дарынды балалармен жұмыс істеуге дайынсыз ба?

16 слайд. Сөз соңында сіздерге дарынды балалармен жұмыс бойынша бірнеше кеңеспен бөліскім келеді:

- дарынды балалардың ата-аналарымен серіктестік орнатыңыз;

- Кішкентайларды жігерлендіріңіз – бұл оларды өзін-өзі жетілдіруге ынталандырады;

- мектепке дейінгілердің бойындағы қайнаған күшін қажетті бағытқа қарай бағыттаңыз;

- жағымды эмоционалдық орта құрыңыз;

- Балаларды әртүрлі сұрақтарға, жарыстарға шақырыңыз;

- Өзіңіздің кәсіби дағдыңызды дамытуды ұмытпай, балалардың қабілеттерін дамытуға ықпал етіңіз.

Отбасының міндеті – баланың қабілеттерін уақытында көру, анықтау, ал қосымша білім беруді ұйымдастыру ұйымының міндеті – баланы қолдау және оның қабілеттерін дамыту, осы қабілеттердің жүзеге асырылуына негіз дайындау.

17 слайд. Мәселелерді анықтау үшін мен ата-аналармен сауалнама жүргіземін, әрі қарай жеке кеңестер беріледі. Балалардың шығармашылық және танымдық белсенділіктерін арттыру үшін ата-аналар балаларға әртүрлі деңгейдегі шығармашылық және танымдық байқауларға қатысуға көмектеседі.

18 слайд. Дарынды белелер – ерекше балалар және педагогтердің міндеті – оларды түсіну, бар күш-жігерін өзінің тәжірибесі мен білімін сол балаларға беруге бағыттау. 

19 слайд Назарларыңызға рахмет!