150 жыл

150 жыл
Балуан Шолақ - қазақтың халық ақыны - әнші және композитор, танымал балуан
Ол қазіргі Ақмола облысындағы Қараөткел ауылының маңында өсті, бала кезінен өнерге қосылды, ән айтты, домбыра тартты.Жас кезінде ол Балуан Шолақ деген лақап атқа ие болды - саусақсыз күрескер, өйткені ол үлкен күшімен ерекшеленді және оң қолының саусақтары жоқ, оларды балалық шақта аяздатып жіберді. Ол ауылдарды аралап, айналасына қабілетті, дарынды жастарды жинап, серілердің дәстүрі бойынша ойын-сауық ұйымдастырып, өз өнерлерін халыққа паш етіп жүрді. Балуан Шолақ Біржан Қожағұловтың, Ақан Серінің әндерін тамаша орындаушы және насихаттаушы болды, ол оны өзінің әншілік дәстүрлерін жалғастыра отырып, өзінің тәлімгері деп санады, сонымен қатар өзі ән жазды.Ол Көкшетау, Қараөткел, Баян-Ауыл, Прииртышье, Сарысу бойын айналып өтіп, Жетісуда Сарыарқаның үздік музыкалық шығармаларын таратып, тыңдаушыларды әндерімен таныстырды. Олардың ішінде белгілі «Ащылы-Айрық», «Балуан Шолақ», «Дікілдек», «Көкшетау», «Қосалка», «Қос барабан», «Желдірме», «Ржанье куланов», «Талды-Көл», бірнеше нұсқалары бар. «Сарын». Жеңіл сезімдер мен сүйіспеншілік әлемін мадақтайтын «Галия» әні мен «Сентябрь» ерекше әуенмен қаһармандық жыр болды.
А.В.Затаевич Балуан Шолақтың бірнеше әндерін халық әншілерінің орындауында нотаға түсіріп, «Қазақ халқының 1000 әні» және «Қазақтың 500 әні мен күйлері» жинағына енгізді. Балуан Шолақ атпен серуендеуде де өте мықты болған - цирк трюктерін көрсетіп, ат үстінде жүйрік тұрып, садақаға түсіп, қозғалмалы тізгінсіз, аттың ішіне қонуы мүмкін. Балуан Шолақ мықты және балуан ретінде де танымал болған, 35 жасында жәрмеңкелерде ол иығына жиырма атпен бөрене ұстап, жақсы күрескен - 14 жасында ол 20 жастағы жігіттерді жеңіп алды. Омбыдағы жарыстарда мұрагердің келуіне орай (яғни болашақ Николай II) ол әйгілі балуан Севресті иық пышақтарына отырғызды. 49 жасында Гояндинский жәрмеңкесінде Балуан Шолақ атақты балуан Каронның шақыруын қабылдап, жекпе-жек кезінде қабырғасын сындырды.